Είναι κάποια βράδια...

Είναι κάποια βράδια που μοιάζουν αλλιώτικα, ιδιαίτερα. Ένα άρωμα ανατολής σαν να σε κυκλώνει, γλυκό και μελαγχολικό ταυτόχρονα. Ένα άρωμα που σε υπνωτίζει, σε μαγεύει, σε ταξιδεύει σε κόσμους παρελθόντες. Εκείνες τις στιγμές ανακαλύπτεις ξανά μονοπάτια από χρόνια χαμένα, που έχουν κρυφτεί πίσω από δέντρα τεράστια, κισσούς και περικοκλάδες. Κι ενώ οι πρασινοκίτρινοι τοίχοι (νομίζεις πως) έχουν γίνει γυάλινοι κι αδιάβατοι, κάτι τέτοια βράδια τα κλαδιά υποχωρούν, και παλιά μονοπάτια σε προσκαλούν να τα διαβείς πάλι, έστω μέσα από τον καπνό ενός τσιγάρου ή τη ζάλη ενός ποτού.

Στο διάβα σου θα δεις εικόνες παγωμένες, στιγμές προσεκτικά διαλεγμένες από χρόνια μακρινά και περασμένα, σα σκηνές από ασπρόμαυρη ταινία. Κι από κείνα τα λίγα στιγμιότυπα θα ανοίξουν μνήμες, σεντούκια που έτη ολόκληρα έμεναν σκονισμένα στον πάτο ενός σκοτεινού ντουλαπιού. Ανάμεικτα συναισθήματα χαράς και λύπης θα αναδυθούν σαν εκρηκτικό κοκτέιλ, προκαλώντας μια γλυκειά παραζάλη. Η βόλτα στο παρελθόν είναι μια δίνη που σε παρασέρνει.

Και την επόμενη μέρα έχεις φτάσει στο τέλος, στον πάτο. Ή μήπως είναι η αρχή, ένα νέο ξεκίνημα; Έχεις έρθει πάλι πίσω στο παρόν, στο τώρα. Και το μόνο που έχει μείνει από το προηγούμενο βράδυ είναι ο καπνός στην ατμόσφαιρα κι η ζαλάδα από τις χθεσινές καταχρήσεις...

Γεύση από Ευρώπη

Ένα απόγευμα, πριν από μερικές μέρες, έτυχε να βρεθώ σε γνωστή συνοικία στο κέντρο των Αθηνών. Πρόκειται για μια όμορφη, αλλά παράλληλα αρκετά υποβαθμισμένη περιοχή. Η ιδιαίτερη αύρα που αποπνέει μπερδεύεται με τη δυσοσμία από σκουπίδια (που περιμένουν στωικά το απορριματοφόρο να τα περισυλλέξει) και από τη χρήση πεζοδρομίων και πεζοδρόμων ως δημόσια τουαλέτα (σκύλοι και άνθρωποι φροντίζουν ανελλιπώς να 'ανανεώνουν' τις 'ευωδιές').

Εκείνη την ώρα οι ιδιοκτήτες σκύλων βγάζουν τα συμπαθή τετράποδα για την καθημερινή τους βόλτα. Τα ζώα χαλαρώνουν και κάποια στιγμή, όπως είναι φυσιολογικό, κοντοστέκονται, και τσουπ!... να μια ακαθαρσία κάτω, έτοιμη να την πατήσει κάποιος αμέριμνος περιπατητής. Οι ιδιοκτήτες συνήθως κάνουν πως δε βλέπουν, κοιτούν λίγο πιο πέρα, σφυρίζουν αδιάφορα, εφαρμόζουν την τακτική 'δεν είδα- δεν άκουσα (επομένως δεν ευθύνομαι που λερώνω τον δημόσιο κοινόχρηστο χώρο)'.

Το βλέμμα μου πέφτει λοιπόν σε μία κυρία με το σκύλο της, ο οποίος είχε σταματήσει ακριβώς γι'αυτό το λόγο λίγο πιο πέρα, έτοιμος να αφήσει τη 'στάμπα' του στο πεζοδρόμιο. Η κυρία είναι μίας κάποιας ηλικίας, ο σκύλος της αρκετά μεγαλόσωμος. Κι όμως, με ευχάριστη έκπληξη βλέπω τη γυναίκα να σκύβει χωρίς ενδοιασμό και να τοποθετεί μία εφημερίδα στο έδαφος, ακριβώς πίσω από τα πόδια του ζώου. Μαζεύει την εφημερίδα με τις ακαθαρσίες και προχωράει παραπέρα. Σε λίγα λεπτά η σκηνή επαναλαμβάνεται, πέντε μέτρα πιο κάτω.

Την πλησιάζω αποφασιστικά και αναφωνώ με θαυμασμό 'μπράβο σας!'. Η γυναίκα κοντοστέκεται, γυρνά προς το μέρος μου, και με πολύ σοβαρό ύφος μου αποκρίνεται: 'Μα φυσικά, θα αφήσω το ζώο να λερώσει το πεζοδρόμιο;' Την συγχαίρω για μια ακόμα φορά, αφού της εξηγώ πως η λογική της -λογική συνειδητοποιημένου Ευρωπαίου πολίτη- δεν συνηθίζεται στη χώρα μας. Απογοητευμένη συγκατένευσε και προχώρησε παραπέρα.

Συνέχισα να περπατώ, με ένα χαμόγελο στα χείλη. Μπορεί να μη φημιζόμαστε για την καλή μας σχέση με το περιβάλλον ως λαός, όμως κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει προς το καλύτερο. Η συγκεκριμένη κυρία δίνει ένα γερό μάθημα σε πολλούς νεότερους, που με τη δικαιολογία 'πονάει η μέση μου, που να σκύβω τώρα' ή 'σιγά μη λερωθώ εγώ' αρνούνται να κάνουν το αυτονόητο. Και η περιοχή είναι χαρακτηριστική: σε ένα μέρος ξεχασμένο από κάθε δημόσιο φορέα, όσο αφορά το πρόγραμμα καθαρισμού δημοσίων χώρων, μεμονωμένοι κάτοικοι σαφώς συνειδητοποιημένοι πολίτες, ευαισθητοποιημένοι σε θέματα ευθύνης και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς δίνουν πρώτοι το παράδειγμα. Δε γίναμε ακόμα Ευρώπη, όμως έχουμε καλούς οιωνούς... κάτι αλλάζει...

Μια είδηση που πέρασε στα 'ψιλά'

Πριν μερικές εβδομάδες, συγκεκριμένα το Σάββατο 18 Αυγούστου, ένας νεαρός Νιγηριανός, ο Tony Onyoha, σκοτώθηκε πέφτοντας από τον πρώτο όροφο σε καφετέρια στη Θεσσαλονίκη. Ήταν η μοιραία κίνηση- ματ σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να ξεφύγει από τους διώκτες του (δύο άτομα με πολιτικά και συμπεριφορά μπάτσου). Το 'έγκλημά' του: πουλούσε παράνομα cds.

Σύμφωνα με τον αδελφό του, τα όργανα της τάξης, ένα χρόνο πριν, τον είχαν πιάσει στο ίδιο μέρος, του είχαν σπάσει το πόδι και τον είχαν οδηγήσεο στο αυτόφωρο για τα παράνομα cds. Έναν άνθρωπο που ούτε έκλεψε, ούτε σκότωσε, ούτε ενόχλησε κανέναν...

Σε έντυπο κυριακάτικης εφημερίδας διάβασα ρεπορτάζ με συνεντεύξεις από πέντε Νιγηριανούς, συμπατριώτες και συναδέλφους του Tony στην Αθήνα. Μέσα από τα λόγια τους άνοιξαν οι πύλες ενός άγνωστου για μας κόσμου.

Ότι η πώληση παράνομων cds δεν είναι για τους πλανόδιους Νιγηριανούς κερδοφόρα επιχείρηση, είναι πιστεύω προφανές. Θα ήμασταν το λιγότερο αφελείς, αν θεωρούσαμε ότι τα 5 ευρώ ανά cd, τα οποία με 'σκληρά παζάρια' γίνονται και 4 ή 3, μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να γίνει πάμπλουτος, ή έστω, να συγκεντρώσει κάποιο κεφάλαιο. Φαίνεται ξεκάθαρα- σε όσους έχουν την τόλμη και την ειλικρίνεια να το δουν- πως οι άνθρωποι αυτοί πολλές φορές δεν κερδίζουν ούτε τα προς το ζην.

Αυτό όμως που πολλοί αγνοούμε είναι η ντροπή που νιώθουν γι'αυτό που κάνουν. Οι περισσότεροι από τους πλανόδιους Νιγηριανούς δεν είναι, όπως νομίζουμε, τυχαίοι, αμόρφωτοι μετανάστες. Πρόκειται συνήθως για νεαρούς απόφοιτους σχολών όπως η Νομική, τα Μαθηματικά και οι Πολιτικές Επιστήμες, οι οποίοι έφυγαν από τη χώρα τους σε αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης.

Οι πιο κακεντρεχείς από εμάς θα σχολιάσουν: 'Μπα, έχει και Πανεπιστήμια η χώρα τους; Καμία σχέση με τα δικά μας, ποιος ξέρει τι θα τους μαθαίνουν εκειπέρα'. Σοβαρά ρε παιδιά;;; Δηλαδή να υποθέσουμε ότι όλοι όσοι αποφοιτούν από την ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι άνθρωποι με ανοιχτούς ορίζοντες, πνευματικές ανησυχίες και διάθεση να προσθέσουν κι εκείνοι ένα 'λιθαράκι στον τόπο'; Να θεωρήσουμε ότι έχουν όλοι αυτοί κάτι εποικοδομητικό να πουν και να προσφέρουν στην κοινωνία απλώς και μόνο επειδή κραδαίνουν επιδεικτικά ανά χείρας το πολυπόθητο πτυχίο τους; Ή να πιστέψουμε ότι ακριβώς επειδή στη Νιγηρία οι άνθρωποι δεν αλλάζουν κινητό, τηλεόραση και αυτοκίνητο με τη συχνότητα που τα αλλάζει ο δυτικός κάτοικος του 'πολιτισμένου' κόσμου, δεν υπάρχουν Νιγηριανοί που επιθυμούν να μορφωθούν και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, Νιγηριανοί που έχουν όραμα για έναν κόσμο με λιγότερες ανισότητες και ρατσιστικές διακρίσεις;


Καλό σου ταξίδι Tony, σε έναν κόσμο πιο φιλόξενο από αυτόν που άφησες...




υ.γ. 1: Κάποιοι από μας, ακόμα πιο κακεντρεχείς, θα θελήσουν να υποστηρίξουν πως οι ίδιοι οι Νιγηριανοί φταίνε, διότι εκείνοι διάλεξαν το δρόμο της παρανομίας. Αλήθεια;;; Δε νομίζω πως αυτοί οι άνθρωποι σπούδασαν επιστήμη με όνειρο να έρθουν στην Ελλάδα να πουλήσουν παράνομα cds. Μην τους υποτιμάτε τόσο. Όσο κι αν δε θέλουμε να το παραδεχτούμε, γνωρίζουμε όλοι μας πολύ καλά το ρατσισμό και τις δυσκολίες που αντμετωπίζουν, που τους στερούν τη δυνατότητα να εργαστούν σε κάποια άλλη δουλειά. Το θέμα δεν είναι αν στηρίζουμε τα πλαστά cds. Είναι αν δεχόμαστε το δικαίωμα του άλλου σε μια καλύτερη ζωή, όταν αυτός ο 'άλλος' είναι διαφορετικός από εμάς.

υ.γ.2: Οι δικοί του ακόμα περιμένουν να πάρουν άδεια παραμονής, ώστε να μπορέσουν να ταξιδέψουν μέχρι τη Νιγηρία για να θάψουν τη σορό του Tony, και να ξαναγυρίσουν.

υ.γ.3: Η φωτογραφία είναι από το http://www.mkaragiannis.blogspot.com. Για περισσότερες πληροφορίες εδώ

Πολιτισμός ή εκ-πολιτισμός;

Ως έθνος, κακά τα ψέμματα, δεν έχουμε καλή σχέση με την έννοια του πολιτισμού. Αν στην Αρχαιότητα αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο ένας αξιοθαύμαστος πολιτισμός, ο οποίος γοήτευσε, επηρέασε και ενέπνευσε τόσες γενιές ξένων, είναι φανερό πως εμάς, τους σύγχρονους Έλληνες, 'πέρασε και δε μας άγγιξε'.

Κάθε χρόνο εκατοντάδες τουρίστες έρχονται από την άλλη άκρη του κόσμου για να θαυμάσουν από κοντά τον Παρθενώνα, να περπατήσουν στην Αρχαία Αγορά, να επισκεφθούν το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο και να δουν πολλά ακόμα σπουδαία αρχιτεκτονήματα σε διάφορα μέρη της χώρας. Κι εμείς στην καλύτερη περίπτωση περνούμε από μπροστά τους σφυρίζοντας αδιάφορα. Στη χειρότερη, αγνοούμε και την ύπαρξή τους. "Μάθε ό,τι θα σου χρησιμεύσει για να βγάλεις χρήματα" είναι το μότο μας- γιατί εμείς οι Έλληνες 'είμαστε έξυπνοι, όχι σαν τους κουτούς τους Ευρωπαίους που ασχολούνται με ερείπια'. Μα προφανώς, η αρχαιότητα δεν 'πουλάει', οι χρηματοδοτήσεις και τα μεγάλα κέρδη απαντώνται σε άλλους κλάδους... κι εκείνοι -οι λίγοι- που ασχολούνται και ψάχνουν να μάθουν κάποια πράγματα παραπάνω γι'αυτήν είναι τύποι 'περιθωριακοί', 'στον κόσμο τους', ως και 'παρακμιακοί'!!!

Έτσι και για τα μνημεία μας δεν ενδιαφερόμαστε, δε δίνουμε δεκάρα τσακιστή. Ναι, πικρή αλήθεια, μα όσο κι αν μας πονάει, ας τολμήσουμε επιτέλους να κοιτάξουμε την αλήθεια στα μάτια. Κάηκε η Ολυμπία. 'Σώθηκε η Αρχαία Ολυμπία' λένε, με φωνή περήφανη και με τα αυτιά τεντωμένα να ακούσουν τα ευχαριστήριά μας. Σοβαρά μιλάμε;;; Τι ακριβώς σώθηκε; Μνημείο δεν είναι μόνο τα μάρμαρα, ούτε τα σπουδαία ευρήματα που φυλάσσονται στα δύο μουσεία -παλιό και νεότερο.

Αντιγράφω από το Χάρτη της Βενετίας (=πλαίσιο αρχών σύμφωνα με τις οποίες πραγματοποιούνται οι αποκαταστάσεις των αρχιτεκτονικών μνημείων στη σημερινή εποχή/ καθιερώθηκε σε διεθνές συνέδριο Αρχιτεκτόνων και Τεχνικών στη Βενετία, το 1964):

[...]
Ορισμοί:
1. Η έννοια ενός ιστορικού μνημείου δεν καλύπτει μόνο το μεμονωμένο αρχιτεκτονικό έργο, αλλά και την αστική ή αγροτική τοποθεσία που μαρτυρεί έναν ιδιαίτερο πολιτισμό, μια ενδεικτική εξέλιξη ή ένα ιστορικό γεγονός. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τις μεγάλες δημιουργίες αλλά και για ταπεινά έργα που με τον καιρό απέκτησαν πολιτιστική σημασία.
[...]

Είναι λοιπόν προφανές ότι στον ορισμό του μνημείου περιλαμβάνεται και το Κρόνιο Όρος, το οποίο κατακάηκε. Άρα για ποιο λόγο καυχιόμαστε ότι σώσαμε την Ολυμπία;... Όλη η διεθνής κοινότητα σκύβει το κεφάλι από τη θλίψη... Κι εμείς γεννούμε ένα σωρό άνευρες δικαιολογίες για το Κρόνιο Όρος που έγινε στάχτη, για έναν τόπο που ίσως δεν έχουμε καν επισκεφθεί -ούτε μια φορά!, για ένα μνημείο που δεν κάναμε ούτε την ελάχιστη προσπάθεια να καταλάβουμε και να εκτιμήσουμε...

The [greek] roof is on fire

Το πρωί, μόλις ξύπνησα, άνοιξα τα παράθυρα να μπει φρέσκος αέρας. Φρούδες ελπίδες: μία έντονη μυρωδιά καμένου, διάχυτη στην ατμόσφαιρα με γέμισε θλίψη. Τι αισιόδοξο ξεκίνημα για την καινούρια μέρα!... Βγήκα στους δρόμους της πόλης. Όλοι έτρεχαν στις δουλειές τους, σαν να μην συνέβαινε τίποτα. Κι όμως κάτι είχε αλλάξει.

Πράγματι κάτι έχει αλλάξει. Παρόλο που σήμερα δεν είχε τόσο πολύ ζέστη -εδώ αντέξαμε στους 46 βαθμούς Κελσίου, με λιγότερους θα δυσφορήσουμε;- κι όμως, η ατμόσφαιρα ήταν πνιγηρή. Σαν κάποιος να είχε κουκουλώσει όλη την Αθήνα με διαφανή μεμβράνη. Ένιωσα ένα ψυχοπλάκωμα.

Είναι η ιδέα μου; Δε νομίζω... Ξεκάναμε την Πάρνηθα, μετά την Πεντέλη, χτες και τον Υμηττό. Παιδιά μήπως έχουμε και τίποτα άλλο; Να μη μας ξεμείνει δηλαδή!... Μα βέβαια, τι περιμένουμε; Σε μία πρωτεύουσα όπου το ποσοστό πρασίνου ανά κάτοικο είναι το χαμηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάηκε και το λιγοστό, ελάχιστο πράσινο που έδινε οξυγόνο στην ήδη κορεσμένη πόλη μας.

Κάτι καίγεται... Κι αυτό δεν είναι μόνο τα δάση, τα ζώα και οι άνθρωποι που παραδώθηκαν στις φλόγες. Δεν είναι μόνο οι περιουσίες και τα χωράφια που χάθηκαν. Πρόκειται για εμάς, όλους όσους έχουμε απομείνει ζωντανοί να κοιτούμε τα απομεινάρια μιας τραγωδίας απερίγραπτης. Εμείς καιγόμαστε, που έχουμε μείνει μόνοι, χωρίς πράσινο, χωρίς ζωή, μες στα γκρίζα κουτάκια μας, σα συντρίμμια ενός ναυαγίου σε νεκρή θάλασσα...

Πύρινα Τοπία

Τις τελευταίες μέρες όλη η χώρα έχει μετατραπεί σε πορτοκαλόχρωμο εφιάλτη. Μαθαίνουμε για ολοένα και περισσότερα θύματα. Βλέπουμε σπίτια να καταστρέφονται, τόσα δέντρα και ζώα νεκρά. Η πνιγηρή οσμή του καπνού εισέρχεται στα πνευμόνια μου, με πνίγει. Μου αφήνει μια πικρή γεύση. Τα όμορφα τοπία μας, νεκροταφία δέντρων, χαραγμένα στη μνήμη μου δε μ'αφήνουν να ησυχάσω.

Η Πυροσβεστική τρέχει να προλάβει. Αλήθεια, τι; Πώς μπορούν τόσο λίγοι άνθρωποι να παλέψουν ενάντια σε τόσα πύρινα μέτωπα; Με κίνδυνο της ζωής τους, απάνθρωπα ωράρια εργασίας και ανύπαρκτο ή υποτυπώδη εξοπλισμό, προσπαθούν να σώσουν ό,τι είναι δυνατό. Ένας ήρωας δε μπορεί να σώσει όλο τον κόσμο...

Μα είμαστε σοβαροί; Αντιπυρικές ζώνες ανύπαρκτες, χρηματοδότηση μηδέν, ελάχιστο προσωπικό της Πυροσβεστικής σε σχέση με τις ανάγκες της χώρας, παντελής έλλειψη ενημέρωσης των κατοίκων, έλλειψη οργάνωσης... Δηλαδή πώς περιμένουμε να αντιμετωπιστούν τέτοιας έκτασης φαινόμενα εμπρησμού; Με κατακλυσμιαία βροχή;;;

Λυπάμαι. Λυπάμαι για τις ζωές που χάθηκαν άδικα. Λυπάμαι για τα όνειρα ζωής που έγιναν στάχτη. Για τα δάση που κάηκαν και τα ζώα που απανθρακώθηκαν. Για όλους όσους ζουν με την αγωνία αυτή τη στιγμή, αν θα είναι ο τόπος τους η επόμενη πυρκαγιά στο χάρτη.

Και θυμώνω. Θυμώνω με τις εγκληματικές ενέργειες εμπρησμού που αποκαλύφθηκαν, με την -εξίσου εγκληματική- αμέλεια στους τομείς της οργάνωσης και της αντιπυρικής προστασίας. Το ζήτημα δεν είναι να παρακαλούμε να μη συμβαίνουν καταστροφές, ούτε βεβαίως να αρνούμαστε την ύπαρξη αδίστακτων εμπρηστών που ανενδοίαστα σπέρνουν την καταστροφή σε τέτοια έκταση. Το παν είναι η πρόληψη. Και δυστυχώς η λέξη 'πρόληψη' στην Ελλάδα είναι διαγραμμένη απο το λεξικό...

Εξαΰλωση

Κατέβηκα στην ακροθαλασσιά κι έκατσα στα βραχάκια. Άφησα το κύμα να σκάσει στα πόδια μου, να ξεπλύνει τον πόνο. Η θάλασσα, ήρεμη μάνα, αγκαλιά ορθάνοιχτη για κάθε της παιδί, υπομονετικά περίμενε. Την κοίταξα και πείστηκα να αφήσω την ταραχή μου να εκφραστεί. Οι γρήγοροι παλμοί μου άρχισαν να καταλαγιάζουν, τα μέλη μου σιγά σιγά να μουδιάζουν. Τα μάτια μου θόλωσαν. Ξάφνου, ένα ρυάκι ανάβλυσε, ένα ρυάκι που έγινε γρήγορα χείμμαρος κι ενώθηκε με την απέραντη θάλασσα.

Ο ουρανός σκοτεινός, ένα γκρίζο, μουντό ταβάνι σε δωμάτιο δίχως θέα. Τα δάκρυα συνεχίζουν,κυλούν ασταμάτητα, προσπαθώ να τα συγκρατήσω. Θες να τα μαζέψεις, να τα σφραγίσεις σε γυάλινο μπουκάλι να το πάρεις φυλαχτό. Κάθε δάκρυ και μια στεναχώρια που φεύγει, ένα βάρος που γλιστρά από τους ώμους μου.

Έχει αρχίζει να χαράζει. Κάτι κοιτάς ψηλά. Σηκώνω τα υγρά μου μάτια. Έχεις δίκιο, κάτι λάμπει εκεί πάνω. Ένα μικρό, φωτεινό αστέρι. Να κάνω μια ευχή... Ας γίνει κάθε δάκρυ που αναβλύζει από μέσα μου μια δική σου όμορφη ανάμνηση, ένα άγγιγμα, ένα χάδι, μια ελπίδα...

Με κοιτάς στο φως της χαραυγής. Φυσάει ένα γλυκό αεράκι. Μου χαμογελάς. Σου χαμογελώ. Ξέρουμε κι οι δύο πως ο φοίνικας αναγεννάται από τις στάχτες του. Κι αφηνόμαστε να γίνουμε ένα με το φύσημα του αέρα, χνούδια που σκορπίζουν, μέχρι να χαθούν πέρα, στο μακρινό ορίζοντα...

Μόνο τον εαυτό μου δεν ξέρω τι να τον κάνω...

Πριν από μερικές μέρες βρέθηκα σε μεγάλο supermarket, από εκείνα που έχουν μέχρι και ρούχα, ηλεκτρικές συσκευές κλπ. Χρειαζόμουν λίγα πραγματάκια, συγκεκριμένα, οπότε τα συγκέντρωσα γρήγορα στο καλάθι και έκανα να φύγω προς το ταμείο. Είχα όμως ακόμα λίγο χρόνο στη διάθεσή μου, κι έτσι αποφάσισα να κάνω μια βόλτα προς το τμήμα με τα ηλεκτρονικά- μου έκανε εντύπωση που σε ένα supermarket υπάρχει ακόμα και αυτό. Δεξιά κι αριστερά αμέτρητα προϊόντα με προσεγμένο περιτύλιγμα, ελκυστική εμφάνιση, ‘έξυπνα’ τοποθετημένα, μόνο που δεν κρατούσαν ταμπελάκι ‘αγόρασέ με!’. Η κοινωνία της κατανάλωσης... Ένιωσα άσχημα, πήρα τα πράγματά μου και κίνησα γρήγορα για το ταμείο...

Μου φαίνεται αστείο, τόσο αστείο που αγγίζει τα όρια του τραγικού. Μια ζωή δουλεύουμε για να αγοράζουμε. Έχουμε ανάγκη αυτό, εκείνο, το άλλο, α, βγήκε και κάτι καινούριο, να μην το αγοράσουμε; είναι απαραίτητο... Πλασματικές ανάγκες και θέλω, σε μία κοινωνία που υπερπαράγει και υπερκαταναλώνει. Και υπερκαταστρέφει, επίσης- αλλά αυτό δεν το λέμε, δεν ακούγεται όμορφο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι πλαστικές σακκούλες. Πόσοι τόνοι παράγονται και διανέμονται στα supermarket, ώστε να μπορούμε κάθε προϊόν να το βάλουμε σε ξεχωριστή σακκούλα;... Υπερβολή; Κι όμως. Αυτό το προϊόν, που ουσιαστικά δεν το αγοράζουμε καν άμεσα, απλώς το χρησιμοποιούμε για να μεταφέρουμε άλλα, κάνει τόσο κακό στον ήδη πολύ επιβαρυμένο πλανήτη μας. Κάθε χρόνο εκατοντάδες θαλάσσιες χελώνες πνίγονται, διότι καταπίνουν πλαστικές σακκούλες που κάποιοι ανεγκέφαλοι πετούν από τα πλοία στη θάλασσα. Οι χελώνες τις νομίζουν για τσούχτρες, μα όταν τις καταπίνουν είναι πια αργά: σε λίγο θα πάψουν να αναπνέουν: πεθαίνουν από ασφυξία.

Όχι, το κείμενο δεν είναι ούτε ‘συμπαθητικό και γλυκούλι’, ούτε μελό. Είναι περιγραφή μιας πραγματικότητας που προτιμούμε να ξεχνούμε ή να αγνοούμε. Φυσικά, οι πλαστικές σακκούλες δεν είναι το μόνο μας πρόβλημα. Είναι όμως τόσο απλό, τόσο εύκολο να περιορίσουμε την αλόγιστη χρήση τους –ναι, υπάρχουν και χάρτινες, ευτυχώς έχουν αρχίσει να τις χρησιμοποιούν ξανά- και να συμβάλουμε έτσι, έστω και λίγο ο καθένας, σε έναν κόσμο λίγο πιο βιώσιμο, λίγο καλύτερο και για άλλα είδη, όχι μόνο για το ανθρώπινο (αλήθεια, γινόμαστε καλύτεροι, ζούμε πιο ποιοτικά μαζεύοντας όλο και περισσότερες σακκούλες;...).

Συνέχεια αγοράζουμε, καταναλώνουμε, μαζεύουμε στο σπίτι μας πολυάριθμα αγαθά –και σακκούλες!- γιατί όλο και κάποια πλασματική ανάγκη θα ανακαλύψουμε ότι ικανοποιούν. Νομίζουμε πως όλος αυτός ο συρφετός θα διευκολύνει τη ζωή μας, πως πραγματικά έχει λόγο ύπαρξης. Και τελικά, μόνο τον εαυτό μας δεν ξέρουμε τι να τον κάνουμε...

Υ.Γ.: Τον τίτλο τον δανείστηκα από μια θεατρική παράσταση βασισμένη σε έργα γνωστού Έλληνα συγγραφέα. Τόσα χρόνια πριν, κι ακόμα τόσο επίκαιρος, ίσως πιο επίκαιρος από ποτέ...

Η μάχη της Λυδίας

Η Λυδία είναι ένα γλυκύτατο αγγελούδι μόλις τριών ετών. Έχει διαγνωστεί με καρκίνο. Ο μπαμπάς της καταγράφει σε blog τις εξελίξεις σχετικά με την υγεία της. Μία θετική σκέψη για τη Λυδία, που αγωνίζεται και εύχομαι ολόψυχα να βγει νικήτρια από αυτή τη δύσκολη μάχη.

Μια γωνιά 30 χρόνια πίσω

Πριν από λίγες μέρες, ένα όμορφο πρωινό, έτυχε να έχω ένα μικρό ‘κενό’ στο –κατά τα άλλα αρκετά αγχωτικό- πρόγραμμα που (προσπαθώ να) ακολουθώ τελευταία. Τέτοιου είδους αναπάντεχα διαλείμματα φροντίζω να τα εκμεταλλεύομαι όσο καλύτερα μπορώ, ώστε να πραγματοποιώ μικρές ‘αποδράσεις’ από την καθημερινή ρουτίνα, μέσα στην πόλη. Έτσι, όλο και ανακαλύπτω κρυμμένες γωνιές, γειτονιές που δεν έχει τύχει να γνωρίσω· είναι ο μικρός εξερευνητής μέσα μου, που με ωθεί συχνά να κάνω βόλτες στα πιο απίθανα μέρη...

Αυτή τη φορά σημείο εκκίνησης ένα καθόλου απίθανο και μάλιστα πολύ κομβικό σημείο: η Ομόνοια. Αποφασίζω να κατευθυνθώ προς την οδό Αθηνάς. Αυτός ο δρόμος έχει μία ιδιαιτερότητα. Όχι γιατί είναι ο δρόμος στον οποίο έχω τις μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνω χαλκομανία (ναι, πραγματικά, όποτε τον διασχίζω, στο παρά πέντε γλιτώνω πάντα μία στενού τύπου επαφή με την άσφαλτο!). Η οδός Αθηνάς, πιστεύω, αποτελεί το όριο ανάμεσα σε δύο κόσμους, που συνυπάρχουν στην ίδια πόλη. Από τη μία πλευρά, αποτελεί το σύνορο της σύγχρονης Αθήνας, της πόλης που βιώνουμε καθημερινά. Πρόκειται για την πρωτεύουσα με τα πολυώροφα κτήρια, με τους ανθρώπους και τα αυτοκίνητα που τρέχουν να προλάβουν το χαμένο χρόνο. Από την άλλη...

Μόλις έχω φτάσει στην αρχή της Αθηνάς. Από το μυαλό μου περνάει μια σκέψη σαν αστραπή. Χαμογελώ. Διασχίζω το δρόμο –με προσοχή, μη μας φάνε λάχανο αυτή τη φορά- και σε λίγο βρίσκομαι στην Πειραιώς. Εκεί μπαίνω σε έναν άλλο κόσμο. Στρίβω αριστερά σε ένα σοκάκι που η όψη του παραπέμπει σε γκραβούρα εποχής. Τριγύρω άνθρωποι από την Κίνα, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, την Αφρικανική ήπειρο. Πρόσωπα κουρασμένα, σκαμμένα από την πάλη για επιβίωση σε μία πόλη με συχνά απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και ελάχιστη ανεκτικότητα στο διαφορετικό.

Χαζεύω τα κτήρια δεξιά αριστερά. Το καθένα κρύβει ανάμεσα σε τέσσερεις τοίχους τη δική του ιστορία, η οποία ξεκινά αρκετές δεκαετίες πριν. Εκείνη την εποχή που οι τρεις όροφοι- maximum- των σπιτιών μας επέτρεπαν να δούμε ένα μεγάλο κομμάτι του ουρανού μόλις γυρίζαμε να κοιτάξουμε ψηλά. Σ’αυτή τη γειτονιά, ο χρόνος σαν να έχει σταματήσει, ή μάλλον κυλάει αφύσικα αργά σε σχέση με τους ρυθμούς της υπόλοιπης Αθήνας. Πρόκειται για μια ζωντανή αναπαράσταση της πραγματικότητας, όπως ήταν τρεις δεκαετίες πριν. Ακόμα και τα μαγαζιά έχουν έναν αέρα άλλης εποχής.

Μπαίνω σε ένα μαγαζί με πρώτες ύλες για αρώματα, καλλυντικά κλπ.Τα ράφια στους τοίχους γεμάτα μικρά και μεγάλα γυάλινα σκουρόχρωμα μπουκάλια, όμοια με εκείνα που χρησιμοποιούσαν παλιά στα φαρμακεία. Οι υπάλληλοι, μέσα στο γενικότερο κλίμα, λειτουργούν κι εκείνοι στο ρελαντί. Πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν τους πελάτες, κοιτάζουν ίσως με απορία τους πελάτες που αγχώνονται να προλάβουν- τι ακριβώς; Παλιού τύπου αποδείξεις, χειρόγραφες, ξύλινες βοηθητικές σκάλες που μετακινούνται από τη μία άκρη του μαγαζιού στην άλλη για να φτάσει ο υπάλληλος το χ μπουκαλάκι στο τελευταίο ράφι εκεί ψηλά...

Νοσταλγική ατμόσφαιρα... Βγαίνω και κατευθύνομαι προς τη Βαρβάκειο. Λίγο πριν φτάσω στην υπαίθρια αγορά, με προσπερνάει ένας σκουρόχρωμος νεαρός, με λευκή κελεμπία. Έχει αεράκι και η κελεμπία ανεμίζει, σχεδόν χορεύει. Ο άνθρωπος μοιάζει οπτασία από τόπους μακρινούς και μυστηριώδεις. Όνειρο είναι; Χαμογελώ. νιώθω πως πραγματοποίησα ένα μικρό ταξίδι στο χρόνο. Αυτή η πόλη τελικά βρίθει από αντιθέσεις. Το παρόν, το παρελθόν, το μέλλον, το διαφορετικό, όλα μαζί δημιουργούν έναν πολύχρωμο καμβά που με γεμίζει αισιοδοξία.

Οι τζάμπα μάγκες ας πάνε στο σπίτι να πλύνουν κανένα πιάτο [κι ας αφήσουν εμάς, τους υπόλοιπους normal οδηγούς να κυκλοφορούμε χαλαροί]

Το διήμερο που πέρασε είπα να ξεφύγω λίγο από το κλεινόν άστυ. Κάτι η πρόσκληση από ένα καλό φιλαράκι που μένει στην Πάτρα, κάτι η ίδια η πόλη που είναι πανέμορφη, δεν ήθελα και πολύ... άρπαξα 2-3 πράγματα, πήρα το αυτοκίνητο κ έφυγα.

Η διαδρομή γνωστή, ο καιρός καλός, η διάθεσή μου στο ζενίθ, ανεβαστική μουσική... όλες οι προϋποθέσεις για να κυλήσει καλά το ταξίδι. Μπαίνω λοιπόν στην αττική οδό με την (αυτο)πεποίθηση ότι τα πράγματα θα πάνε πρίμα. Κι όμως, πού να ήξερα... Σε λίγο θα άρχιζε το γνωστό θεατρικό έργο Είμαι μάγκας και το δείχνω!

σκηνικό 1^ο: Αυτοκίνητο μεσαίας κατηγορίας. Στη θέση του οδηγού μεσοαστός οικογενειάρχης, με τη σύζυγο δίπλα και παιδί (ή παιδιά) στο πίσω κάθισμα. Σταυρός που ταλαντεύεται κάτω από το καθρεφτάκι του οδηγού (είμαστε καλοί χριστιανοί και το δείχνουμε, είπατε τίποτα;;;;;), χέρι βαριεστημένα κρεμασμένο έξω από το παράθυρο, χρυσό βραχιόλι-ταυτότητα στον καρπό, ύφος ‘έξυπνο’ και σκληρό, που δε σηκώνει πολλά πολλά. Οδηγεί στην αριστερή λωρίδα- είναι ‘ψημμένος’ από τα 15 στους δρόμους, τρέχει με πολλά παραπάνω χιλιόμετρα από όσα του επιτρέπουν ο δρόμος, οι συνθήκες και το ίδιο το αυτοκίνητο (το παιδί να έχει πατέρα- παράδειγμα προς μίμηση όταν μεγαλώσει), και το κυριότερο... δεν ανέχεται να προηγούνται στην ίδια λωρίδα άλλα αυτοκίνητα. Αναβοσβήνει νευρικά και επανειλημμένα τους προβολείς (το γεγονός ότι τυφλώνει τον μπροστινό δε φαίνεται να τον απασχολεί ιδιαίτερα) και κολλάει τη μηχανή πίσω από το προπορευόμενο όχημα (για αποστάσεις ασφαλείας ούτε λόγος, είπαμε, είναι ‘ψημμένος’ οδηγός, ξέρει...).

σκηνικό 2^ο: Νεαρή, ξανθομαλλούσα, ετών 20φεύγα, συμπαθέστατη κατά τα φαινόμενα. Μέσα σε coupé cabrio, πανάκριβο δώρο του εύπορου μπαμπά (είδατε η κόρη μου τι αυτοκίνητο οδηγεί;;;), με εξίσου πανάκριβα γυαλιά ηλίου και έντονη αναποφασιστικότητα: περνάει από τη μία λωρίδα στην άλλη με την ίδια ευκολία που αλλάζει το χρώμα στα νύχια των χεριών της. Έτσι κ αλλιώς, μία τόσο σοβαρή απόφαση θέλει χρόνο, οπότε μέχρι να αποφασίσει, κινείται μεταξύ αριστερής και μεσαίας λωρίδας με βήμα κάβουρα και φυσικά χωρίς να χρησιμοποιήσει τα φλας (‘μα αυτά είναι μόνο για τους ξενέρωτους και τους ψαρωμένους πρωτάρηδες!’). Τρέφει τη βαθειά πεποίθηση πως με τα χρήματα του μπαμπά μπορεί να αγοράσει όλο τον κόσμο· άλλωστε, κάποια στιγμη ο μπαμπάς θα φροντίσει να της πάρει την αττική οδό (κι όλο το υπόλοιπο οδικό δίκτυο) δώρο, οπότε και θα λυθεί το μεγάλο πρόβλημα- σπαζοκεφαλιά ‘μεσαία ή αριστερή;’.

σκηνικό 3^ο: Νεαρός, ωραιοπαθής, γνωστός και ως γκαζοφονιάς ή φυσέκι, ανάλογα με την πληθυσμιακή ομάδα στην οποία ανήκει αυτός που τον βλέπει (παθών ή θαυμαστής- ανταγωνιστής στην ταχύτητα). Κοντά στα πρώτα –άντα συνήθως, ο πρωταγωνιστής μας είχε από μικρός κρυφό όνειρο να συμμετάσχει στη formula 1. Η ζωή όμως του φέρθηκε σκληρα, τον παράτησε σύξυλο, κ έτσι εκείνος τρέχει από πίσω της να την προλάβει. Με ύφος ειδήμονα διατυμπανίζει ότι ποτέ δεν τρέχει με λιγότερο από160 km/h, καλύπτει την ίδια απόσταση με οποιονδήποτε άλλο, κοινό θνητό στη μισή ώρα, και περιμένει ανυπόμονα να εισπράξει βλέμματα θαυμασμού από ένα φανταστικό ακροατήριο –κατά προτίμηση γυναικείο- το οποίο θα κρέμεται από τα χείλη του. Μικρός έπαιζε ηλεκτρονικά παιχνίδια με αγώνες ταχύτητας. Από εκεί του έχει μείνει και η συνήθεια να προσπερνάει εμπόδια (=τα υπόλοιπα αυτοκίνητα) κάνοντας απίστευτα zig-zag. Η περίπτωση να συγκρουστεί με άλλο αυτοκίνητο που προσπερνάει από την αριστερή πλευρά τυχόν προπορευόμενο, τη στιγμή που ο ίδιος προσπερνάει το ίδιο αυτοκίνητο από δεξιά (γιατί ‘είναι μάγκας κι έχει τσαγανό’), δε φάνεται να τον πτοεί διόλου. Όλη η ζωή είναι ένα video game, ποτέ του δεν την πήρε στα σοβαρά, τώρα θα την πάρει;

Με αφορμή τα παραπάνω, θυμήθηκα κάτι που πάθαμε με μια φίλη, λίγες εβδομάδες πριν. Βράδυ, σε κεντρικό δρόμο της Αθήνας, ψάχναμε να παρκάρουμε. Η κοπέλα είχε βγάλει αλάρμ και επιβράδυνε, οδηγώντας στην άκρη του δρόμου, ώστε να μην εμποδίζει τη ροή των υπόλοιπων αυτοκινήτων. Οπότε σε κάποια στιγμή, την προσπερνάει γκαζωμένος εκπρόσωπος της κατά τα άλλα συμπαθούς κίτρινης φυλής (κοινώς ταρίφας), ο οποίος με ευγένεια ψυχής της φωνάζει ‘να πας να πλύνεις κανένα πιάτο!’.

Όχι φίλε μου, δε θα πάει να πλύνει κανένα απολύτως πιάτο. Κι αφού εσύ και όλοι εκείνοι που συμπεριφέρονται με την ίδια ανυπομονησία, αγένεια, ψευτομαγκιά και οδηγούν το ίδιο επικίνδυνα με σένα, είστε δημόσιοι κίνδυνοι και βάζετε τη ζωή όλων των υπόλοιπων σε ρίσκο, εσείς να πάτε να πλύνετε, όχι ένα, αλλά πολλά πιάτα. Αν δεν τα καταφέρετε ούτε κι εκεί, τουλάχιστον στην κουζίνα δε θα πάρετε ζωές τρίτων στο λαιμό σας.

Μία τουλίπα ανθίζει...

Η δημιουργία ενός blog είναι μία ιδέα που είχε αρχίσει να σχηματίζεται στο μυαλό μου εδώ και αρκετο καιρό. Με γοητεύει ο διάλογος που αναπτύσσεται με αφορμή ένα κείμενο: λίγες γραμμές που προκαλούν σκέψεις και συνειρμούς στους αναγνώστες τους, και αποτελούν αφορμή για μία ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στον συγγραφέα και στους αναγνώστες, για καινούριους προβληματισμούς και νέες οπτικές.

Μία τουλίπα ανθίζει... και παροτρύνει και άλλες να ανθίσουν μαζί της στη δημιουργία μιας πολύχρωμης, πολυφωνικής blog πραγματικότητας.